Aziýa futbol konfederasiýasy futbol boýunça ýaşlaryň arasynda 2022-nji ýylyň 1-nji iýundan 19-njy iýuny aralygynda Özbegistanda geçiriljek 16 ýygyndynyň gatnaşmagynda 5-nji (U-23) Aziýanyň Kubogy-2022 ýaryşdaky oýunlaryň senesini yglan etdi.

AFK-nyň Kuala-Lumpur şäherinde ýerleşýän edarasynda bije çekişlige laýyklykda, Türkmenistanyň ýygyndysy «A» toparda Özbegistanyň, Eýranyň we Kataryň ýygyndylary bilen duşuşar.

Ildeşlerimiz birinji oýnunda 1-nji iýunda meýdança eýeleri özbegistanlylar bilen duşuşarlar. Ol Daşkendiň «Pahtakor» stadionynda geçirler, oýun Aşgabat wagty bilen sagat 20.00-da başlanar.

Özbegistanyň ýaşlar ýygyndysy 2013-nji ýyldaky birinji ýaryşdan başlap, (U-23) Aziýa çempionatlarynyň ählisine gatnaşdy. Ol 2018-nji ýylda jemleýji oýunda goşmaça wagtda Wýetnamyň ýygyndysyny 2:1 hasabynda utup, ilkinji gezek Aziýanyň çempiony bolup, iň ýokary netije gazandy.

Ikinji tapgyrda Türkmenistanyň ýaşlar ýygyndysy 4-nji iýunda Daşkendiň «Bunýodkor» stadionynda Eýranyň ýygyndysy bilen bäsleşer. Oýun Aşgabat wagty bilen sagat 18.00-da başlanar. Ýygyndymyz 7-nji iýunda toparlaýyn jemleýji oýunda Kataryň ýygyndysy bilen duşuşar. Ol Aşgabat wagty bilen sagat 20.00-da başlanar.

Her topardan güýçli iki ýygyndy çärýek finala çykar. Türkmenistanyň ýygyndysy ¼ finala çykan ýagdaýynda, ol «B» toparda Awstraliýa, Iordaniýa, Yrak, Kuweýt ýaly ýygyndylaryň biri bilen duşuşar.

Ýaşlaryň arasynda Aziýanyň Kubogy-2022 ýaryşynda milli ýygyndymyzy 42 ýaşly belli futbol hünärmeni Ahmet Agamyradow taýýarlar, onuň ýolbaşçylygyndaky ýygyndymyz Ammanda geçirilen saýlama oýunlarda üstünlik gazandy. Ildeşlerimiz birinji duşuşykda Iordaniýanyň ýygyndysyndan 0:1 hasabynda utulsa-da, palestinaly futbolçylardan 3:1 hasabynda üstün çykyp, saýlama toparlarda ikinji orny eýelän güýçlüleriň dörtlüginiň hataryna düşdi.

Daşkentde geçiriljek ýaşlaryň arasynda Aziýanyň Kubogy-2022 ýaryşy hem saýlama ýaryşdyr. Final ýaryşyň jemi boýunça güýçli üç ýygyndy 2024-nji ýylyň Pariž olimpiadasynda Aziýa wekilçilik etmäge hukuk gazanar.

Garagum sährasy diýlende türkmeniň kalby ýaly giň, aňyrsyna – bärsine göz ýetmeýän ýaýylyp ýatan aňňat – aňňat gum depeleri, Günüň mährini, topragyň tagamyny, ýaşaýşa bolan bimöçber yşky özünde jemleýän ösümlik dünýäsi göz öňüňde janlanýar. Garagum sährasy ýurdumyzyň genji – hazynasydyr, onda bitýän ösümlikler bolsa, bu ümmülmez ýaýlanyň gözellik we tebigy keşbini emele getirýän täsinlikler dünýäsidir.

Garagum sährasynyň tokaýlyklary köpdürlüligi we ýaşy boýunça biri–birinden tapawutlanyp, bir gektara agaçlaryň we gyrymsy ösümlikleriň ortaça 300 – 600 düýbi düşýär. Bu tokaýlyklaryň esasy ösümligi bolsa sazakdyr. Sazak pürli agaç bolup, ol görnüşi boýunýa ak we gara sazaklara bölünýär. Ak sazagyň şahalary açyk we kiçi, gara sazagyňky bolsa ýogyn we uly bolýar. Sazagyň, esasan-da ak sazagyň tokaýlyklary sähranyň çägeli ýerlerinde köp duş gelýär. Sazagyň boýy 2 - 3 metrden 5 metre çenli, köküniň uzynlygy bolsa 9 metre çenli ýetýär. Sazagyň düýbüni çäge basanda goşmaça kök ulgamynyň döremegi, gapdallygyna 7,5 metre çenli uzamagy, onuň berdaşly bolmagynda, şeýle hem çägeleri berkitmekde, ýeliň ugruna göçmekden goramakda aýratyn ähmiýeti bardyr. Sazagyň, esasanam gara sazagyň ýerasty suwlara ýetýän güýçli kök ulgamynyň barlygy üçin, ol suwsuzlykdan ejir çekmeýär. Gara sazak Garagum sährasynda, esasan ýerasty suwlaryň ýakyn ýerleşen ýerlerinde, düzlüklerde ösýär.

Sazak ortaça 30 ýyl, kä halatda 50 ýyl ýaşaýar. Bu ösümlik tohumy arkaly köpelýär. Sazagyň fewral aýynyň aýaklaryndan başlap ösýändigini, mart, aprel aýlarynda gülleýändigini bellemeli. Noýabr aýynda onuň tohumy doly bişip ýetişýär.

Garagum sährasynyň ösümlik dünýäsiniň esasy agajy bolan sazagyň gadymyýetden bäri halkymyzyň durmuşynda aýratyn ähmiýeti bardyr. Çarwaçylyk bilen meşgullanan ata – babalarymyz ony odun hökmünde peýdalanypdyrlar. Sazagyň, esasan-da gara sazagyň Günden alýan ýylylygynyň toprakdan alýan zerur maddalary bilen sazlaşmagy netijesinde ýylylyk sygymynyň uly bomagy, onuň uzak wagtlap ýanmagyna, közüniň bolsa uzak wagtlap saklanmagyna ýardam edýär. Sazagyň oduna gaýnan çaýyň, bişirilen naharyň tagamy has tagamly bolýar. Sazak odunyň goruna gömlüp bişirilen gömme çöregiň tagamy ony iýen her bir adama lezzet berýär.

Sazak gadymyýetden bäri melhemlik ösümlik hökmünde peýdalanylýar, onuň ody-da, külü-de melhemlikdir. Sazak tüssesiniň nerw ulgamyny rahatlandyrmakdaky ähmiýeti uludyr. Halk lukmançylygynda sazagyň pürüni suw bilen garyp çagalara içiripdirler we ony içegelerdäki ýokanç keselleri aýyrýan bejeriji serişde hökmünde ulanypdyrlar. Çaga bir zatdan gorkanynda hem sazagyň küli suwa garylyp içirilipdir. Şonuň ýaly-da aşgazanda sökellik dörände sazagyň közüni suwly käsä atyp, ondan melhemlik taýynlapdyrlar. Käsedäki suw durlanandan soňra az-kemden içilende ol aşgazandaky derdi dep etmeklige ýardam edipdir. Häzirki wagtda sazagyň külünden himiýa senagaty üçin çig mal almak bolýandygyny alymlar belleýärler. Öňki döwürlerde ussat pederlerimiz sazak odunynyň külüni dürli maksatlar üçin peýdalanypdyrlar. Soýulan erkegiň derisi eýlenende sazagyň küli ulanylypdyr. Arassalanyp, ýüzi suwlanandan soňra, deriniň üstüne sazagyň külüni sepipdirler. Düzüminde aşgar bolansoň sazagyň küli deriniň eýini ýetirmekde, ýumşadyp, hojalyk hajatlary üçin ulanmakda ähmiýetli bolupdyr. Şeýle usul bilen guýudan suw çekmäge niýetlenen gowa ýasalypdyr. Sazak ösümliginiň Garagum sährasynda bakylýan mallar üçin ot – iýmdigini, onuň pürlerini ýylyň bütin dowamynda düýeleriň, güýz – gyş paslynda bolsa dowarlaryň iýýändigini belläp geçmek hem möhümdir.

Aslynda bu täsin ösümligiň “sazak” adynyň gelip çykyşyny bilmek hem gyzyklydyr. Bu barada birnäçe çaklamalar bar. Belli alym Soltanşa Atanyýazow “sazak” sözüniň etimologiýasyny şeýle kesgitleýär: “Oduny ýiti gyzgynlyk berýän bu çöl ösümliginiň gadymy türki dillerde süksük, söksök, soňkurak döwürde Altyn Ordanyň türki ilatynyň gepleşiklerinde seksewül, (sagsagyl) ýaly görnüşlerde ulanylypdyr.

Häzirki wagtda Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň başda durmagynda sebitiň ekologiki abadançylygyny üpjün etmek, daşky gurşawy goramak, tebigata aýawly çemeleşmek, onuň gözelligini we baýlygyny, biodürlüligini aýap saklamak boýunça tutumly işler alnyp barylýar. Bu bolsa ýurdumyzyň genji – hazynasy bolan Garagum sährasynyň bezegi bolan ösümlik dünýäsini has-da baýlaşdyrmaga we geljekki nesillere ýetirmeklige aýratyn ýardam eder.

Medeniýet ministrliginiň işgärleriniň başlangyjy bilen Döwlet medeniýet merkeziniň Döwlet muzeýinde «Keçe – türkmenleriň kämil çeper döredijiliginiň nusgasy» ady bilen ylmy-amaly maslahat geçirildi. Muzedäki saklanylýan keçe önümleriniň sergisi oňa özboluşly giriş boldy.

Aýratynlygy bilen bu ýere gelýänleri geň galdyrýan sergi şowly hasaplanylýar. Bagşylaryň çykyşy bu çäräniň täsirliligini artdyrdy.

Düýe ýüňi halkymyzda keramatly saýylýar, şonuň üçin hem düýe ýüňünden edilen zatlara aýak bilen basmak bolmaýar. Keçe goýun ýüňünden basylýar, ýöne ilki ol ýuwulýar, daralýar, boýalýar, güllenilýär, gaýnag suw guýlup çekilýär.

Ine-de, ilkinji gözel zat – muzeýiň zenan işgärleriniň öz eli bilen basan keçesi. Indi ol bu senediň türkmen zenanlarynyň arasynda giňden ýaýrandygyna şaýatlyk edýän muzeý gymmatglygy bolup dur.

«Pagta» atly tematiki keçe üýteşik – mawy reňkde basylypdyr. Onuň awtory A.Hajyýew pagta ýygyp ýören birnäçe zenany görkezmegi başarypdyr.

Nakgaş Gulýa Gurbanowa «Germaniýa – türkmen nakgaşlarynyň gözi bilen» we «Rejep Rejebowyň tamamlanmadyk «Garagum şemalynyň ertekisi» operasyna bagyşlama» atly iki sany ajap keçe-suratyny sergä hödürläpdir. Gulýa Gurbanowa öz işleri bilen keçäniň çeper gymmatlyklaryny beýan etmekde çäksiz mümkinçilige eýedigini subut etdi. Gulýa Gurbanowa birinji keçesini Aşgabatdaky Fransiýa institutyna peşgeş berdi, ikinjisiniň ykbaly şu sergide belli boldy – nakgaş ony Döwlet muzeýine berdi. Şeýlelik bilen awtor olary köpçülige elýeterli etdi.

Keçe önümleri häli-häzire çenli durmuşda ulanylýar. Mysal üçin, keçe ädik, ýük daşaýan mallar üçin baýramçylyk çärelerinde ulanylýan basyryk, gelin bukjasy, dutardyr beýleki saz gurallaryna daşlyk ýaly zatlar ak ýüňden basylyp, olara nagyş salynýar, reňkli goşundy matalar tikilýär.

Sergä gyzykly gezelençden soň oňa gelenler çäräni jemlän gadymy hem müdimi keçe basmak sungatyna bagyşlanan ylmy-amaly maslahata gatnaşdylar.

Türkmenistanyň diplomatik gullugynyň hormatly işgärleri!

Sizi Watanymyzda her ýyl giňden bellenilip geçilýän Türkmenistanyň diplomatik işgärleriniň güni mynasybetli tüýs ýürekden gutlaýaryn.

Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň milli bähbitlerini halkara gatnaşyklar ulgamynda mynasyp üpjün edýän we goraýan ýurdumyzyň diplomatik gullugynyň işgärleri öňde goýlan belent wezipeleri talabalaýyk ýerine ýetirmek ugrunda ýadawsyz we döredijilikli zähmet çekýärler. «Halkyň Arkadagly zamanasy» diýlip yglan edilen ýylda hem döwletimiziň halkara abraýyny we oňyn täsirini güýçlendirmek üçin ýetilmeli sepgitler kesgitlenildi. Aýratyn hem sebit we halkara gatnaşyklarda syýasy diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ugurlar boýunça hyzmatdaşlygy hemmetaraplaýyn ösdürmekde siziň mynasyp goşandyňyzy goşjakdygyňyza berk ynanýaryn.

Hormatly diplomatlar!

Türkmenistan Garaşsyzlygynyň ilkinji ädimlerinden başlap, halkara gatnaşyklarda we daşary syýasatda bitaraplyk, deňhukuklylyk we hoşniýetli goňşuçylyk ýaly binýatlyk ýörelgeleri saýlap aldy. Geçen ýyllaryň dowamynda döwletimiziň daşary syýasaty Türkmenistanyň milli bähbitlerine we Birleşen Milletler Guramasynyň esas goýujy maksatlaryna doly laýyk gelýändigini iş ýüzünde subut etdi.

Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň degişli Kararnamalary bilen iki gezek ykrar edilmegi munuň aýdyň subutnamasydyr.

Aşgabatda BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň açylmagy we onuň Türkmenistanyň Hökümeti bilen netijeli işlemegi hem Bitaraplygyň parahatçylygy dörediji güýjüniň aýratyn ähmiýetini giňden açyp görkezýär.

Ýurdumyzyň halkara ähmiýetli teklipleriniň we ählumumy häsiýete eýe bolan başlangyçlarynyň esasynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan parahatçylyk, howpsuzlyk we durnukly ösüş ulgamyndaky möhüm Kararnamalaryň uly toplumynyň kabul edilmegi döwletimiziň bu abraýly gurama bilen strategik hyzmatdaşlygynyň netijeli mazmuna eýediginiň nyşanydyr.

2021-nji ýylyň 11-nji dekabrynda paýtagtymyzda geçirilen «Parahatçylyk we ynanyşmak syýasaty — halkara howpsuzlygyň, durnuklylygyň we ösüşiň binýady» atly halkara maslahatyň barşynda ýurdumyzyň Bitaraplyk hukuk ýagdaýynyň halkara giňişlikdäki ähmiýetini has-da artdyrjak «Dialog — parahatçylygyň kepili» atly täze başlangyç beýan edildi. Halkara gatnaşyklaryň täze filosofiýasy hökmünde çuňňur mazmunly bu teklip dünýä bileleşigi tarapyndan doly goldanylýar. Bu bolsa Bitaraplygyň mizemez ýörelgeleriniň dünýä ýurtlarynyň arasynda parahatçylyk we ynanyşmak medeniýetiniň has-da kämilleşdirilmegine itergi berýändigine şaýatlyk edýär.

Türkmenistanyň diplomatik gullugynyň işgärleri!

Döwletimiziň daşary syýasatynyň strategik ugurlarynyň üstünlikli amala aşyrylmagy bilen birlikde, häzirki wagtda energetika, ulag-aragatnaşyk, ekologiýa, ýokary tehnologiýaly «ýaşyl» ykdysadyýet, medeni-ynsanperwer ulgam ýaly ähmiýetli ugurlarda iri halkara taslamalaryň durmuşa geçirilmegi babatda zerur şertler döredilýär.

Hemişelik Bitarap döwletimiziň parahatçylyk hem-de ynanyşmak ýörelgelerine esaslanýan daşary syýasaty we diplomatiýasy uzak möhletleýin milli maksatnamalarymyzy amala aşyrmak üçin halkara giňişlikde zerur bolan ähmiýetli mümkinçilikleriň döredilmegine gönükdirilendir. Bu babatda döwletara we hökümetara derejelerde syýasy diplomatik, halkara hukuk we söwda-ykdysady geňeşmeleriň netijeli gurallaryny işe girizmekde ýurdumyzyň diplomatik gullugyna uly talap bildirilýär.

Golaýda geçirilen Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň mejlisinde kabul edilen «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasyndan» ugur alyp, ýurdumyzyň diplomatik gullugynyň daşary syýasatymyzda parahatçylygyň we howpsuzlygyň üpjün edilmegi arkaly bütin adamzat dünýäsiniň gatnaşyklaryny kämilleşdirmäge çagyrýan nusgalyk syýasatymyzyň giňeldilmegine, Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň halkara giňişlikdäki abraýynyň has-da belende göterilmegine işjeň gatnaşjakdygyna ynanýaryn.

Ýurdumyzyň milli bähbitlerini hemmetaraplaýyn goramakda we halkara gatnaşyklar ulgamyndaky belent abraýyny artdyrmakda döwletimiziň diplomatik gullugynyň öňde goýlan möhüm wezipeleri ýokary derejede ýerine ýetirjekdigine berk ynanýaryn.

Hormatly diplomatik gullugyň işgärleri!

Size berk jan saglyk, abadançylyk we döwletimiziň milli bähbitlerini goramak hem-de dünýä derejesindäki abraýyny has-da artdyrmak ugrunda alyp barýan işleriňizde uly üstünlikleri arzuw edýärin.

Türkmenistanyň Prezidenti
Gurbanguly Berdimuhamedow.